• Historia szkoły

        • Historia Szkoły Podstawowej im. płk. Mariana Sołtysiaka "Barabasza"

          „Zdarzyło się kiedyś i do dzisiaj trwa…”  (A. Słonimski)

          dzieje Szkoły Podstawowej w Daleszycach

          Niełatwo zgłębić dzieje tak dużej szkoły, trudno pozbierać wszystkie okruchy i ułożyć je w całość. Dzięki niecodziennym spotkaniom, rozmowom z dawnymi i obecnymi nauczycielami, uczniami oraz studiowaniu pożółkłych szkolnych kronik, dokumentów, zdjęć - dowiedzieć się można, że to, co teraz jest wydawałoby się dla niektórych przykrym obowiązkiem, kiedyś dla wielu było marzeniem.

          Najstarsze wzmianki o początkach szkolnictwa w Daleszycach pochodzą z końca XVI wieku. 

          1597 rok –  przy kościele parafialnym w Daleszycach funkcjonowała szkoła parafialna. Ustalenie jej lokalizacji jest 
          możliwe w oparciu o inwentarz z 1789 roku, który wyraźnie wspomina o niej przy opisie kościoła i szpitala Świętego Ducha.

          23 lutego 1820 roku  - w Kancelarii Burmistrza Daleszyckiego Onufrego Stroynowskiego zawiązało się Towarzystwo Szkoły Elementarnej, a 4 maja tego samego roku Komisja Województwa Krakowskiego zatwierdziła protokół, złożono podpisy i Szkółka Elementarna mogła zacząć działalność. Do szkoły miały uczęszczać dzieci z Daleszyc, Wójtostwa i Dankowa. W sumie uczyło się tam 98 uczniów: 70 chłopców i 28 dziewcząt.  Na podstawie zachowanych dokumentów można stwierdzić, że do szkoły uczęszczały razem dzieci różnych wyznań, z rodzin żydowskich.
          Kopia archiwalnego dokumentu o zawiązaniu Szkoły Elementarnej jest w posiadaniu naszej szkoły, a przekazało ją Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Daleszyckiej 12 października 2006 roku, podczas uroczystej akademii z okazji Dnia Edukacji Narodowej.

          W 1880 roku - szkoła miała własny drewniany budynek ( również na rynku) o konstrukcji zrębowej, kryty gontem. Były tam:

          • 2 obszerne klasy, do których wchodziło się bezpośrednio z zewnątrz, 
          • przed wejściem było małe zadaszenie - ganek na słupkach,
          • mieszkania dla 2 nauczycieli, 
          • pokoiki od frontu budynku i 2 kuchenki od tyłu przedzielone centralną sienią z gankiem.

           

          1912 rok - Daleszanie postanowili wybudować drugą szkołę. Na ten cel zebrali pieniądze, drzewo zwieźli bezpłatnie z lasu, a właściciel restauracji Maciej Reumniagi podjął się wybudowania szkoły. Budynek został wykonany z pięknego żywicznego drzewa, Daleszyccy cieśle i stolarze wykonali wnętrze, a znany malarz Michał Kwiatkowski zrobił  ławki dla młodzieży. Kierowniczką szkoły została Stanisława Wajgłówna , utalentowany nauczyciel i świetna organizatorka .Jej zasługą było skompletowanie znakomitego grona pedagogicznego.


          Okres II wojny światowej – Daleszanie pełni determinacji rozpoczęli bój na dwóch frontach.  Do walki  stanęła wtedy również armia nauczycieli, która nie bacząc na surowe represje okupanta : zesłania do obozów zagłady i rozstrzeliwania, zajęła się podziemną walką ze znienawidzonym wrogiem. Powołała do życia tajne komplety na poziomie szkoły podstawowej, licealnej, a nawet kursy akademickie, na których kształciła potajemnie młodzież.
          W szkołach podstawowych wyeliminowano z programu nauczania naukę historii, geografii i literatury polskiej. 


          W tym samym czasie rozpoczęła działalność tajna organizacja nauczycielska w Warszawie pod nazwą TON. W poszczególnych województwach powołano  tajne Okręgowe Komisje Oświaty i Kultury, które przystąpiły natychmiast do organizowania komisji w gminach. Powstały one w m.in.w Daleszycach. W jej skład weszli: Dionizy Pietrzyk, Mieczysław Mazur - kierownik szkoły i Stefan Krzemień.
          Tajna działalność oświatowa prowadzona była przede wszystkim w szkole w ramach jej jawnego funkcjonowania. Dodatkowe zajęcia z zabranych przez okupanta przedmiotów prowadzili Mieczysław Mazur, Dionizy Pietrzyk, Stefan Krzemień, Zofia Prokop i Aleksandra Mazur. Zadanie, jakiego podjęli się daleszyccy nauczyciele było szczególnie trudne. Pociągało to za sobą nieregularność prowadzenia zajęć i ogromne trudności w realizowaniu przyjętego programu.
          W tej sytuacji zdecydowano na prowadzenie tajnego nauczania również poza szkołą. Były to m.in. piwnica wójta Juliusza Cedro oraz pobliskie kamieniołomy za osadą na Zagórzu.  
          Za swą patriotyczną działalność życiem przypłacił Mieczysław Mazur- kierownik Szkoły Podstawowej w Daleszycach - aresztowany 14 lipca 1943 roku- zginął w Oświęcimiu.  


          Rok 1944 - drewniany budynek szkoły usytuowany w Rynku został całkowicie spalony. Przepadła też na zawsze kompletna dokumentacja.

          Rok 1946 - kieleckie kuratorium przekazało Daleszycom  drewniany barak, który usytuowano przy dzisiejszej ulicy  Sienkiewicza (kopia fotografii po prawej)
          Składał się on z 6 izb lekcyjnych , kancelarii i niewielkiego  mieszkania dla kierownika szkoły . Władze oświatowe  zapewniły też  podstawowy sprzęt szkolny i pomoce naukowe. Pod kierownictwem Honoraty Sądej nauczyciele realizowali zadania oświatowe do początku roku szkolnego 1950/51. Grono pedagogiczne tworzyli wówczas: Hanulak, Szumska, Szymańska, Bandera, Działak, Urbański.
          Tutaj w szkole koncentrowało się wówczas całe  życie kulturalne i towarzyskie mieszkańców.


           

          W roku 1950/1951 - kierownictwo szkoły objął Jan Piwko. Pracę rozpoczął z nowym gronem pedagogicznym w składzie: Janina Piwko, Róża Błachnio, Zbigniew Błachnio, Jan trabasz, Otylia Hronda, Jadwiga Smużyńska, Danuta Stęplewska. Od tej chwili Szkoła Podstawowa  w Daleszycach była pełną 7-klasową placówką oświatową. Do tej 7-klasowej szkoły uczęszczały dzieci z Daleszyc, Niw, Dankowa, Wójtostwa, Zagórza, Słopca, Kranowa i Brzechowa- razem 516 uczniów!  Warunki pracy w szkole były jednak bardzo trudne, w czasie zimy zamarzał atrament, a latem było bardzo duszno. 

          Rok 1953 -  powstaje budynek  nowej szkoły.

          Lata 1970-1972 – budowa i otwarcie nowego (zachodniego) skrzydła podstawówki i domu nauczyciela. W czynie społecznym pracowali uczniowie klas najstarszych oraz nauczyciele- przyszli mieszkańcy domu.

           

          10 czerwca 1973 r.- otwarta została Izba Pamięci Narodowej, a wszelkie pamiątki przekazano pod opiekę nauczycieli- historyków. W uroczystości tej brało udział wielu znamienitych gości, którzy złożyli swoje wpisy do kroniki szkolnej. Jednym z najcenniejszych wpisów jest ten, którego dokonał Marian Sołtysiak –późniejszy patron naszej szkoły.

          15 czerwca 1997 – nadanie Szkole Podstawowej w Daleszycach imienia płk. Mariana Sołtysiaka „Barabasza”.
           

           


           

           

           

           

           

           


          Historia Gimnazjum